Geleneksel saatçilik tarihinde kendine yer bulan en ilginç komplikasyonlardan biri olan “Equation of Time”, saatlerle ilgili teknik terim ve ifadelere yer verdiğimiz köşemizin bugünkü konuğu oldu.

Günlük yaşantımızda güneşi referans alarak belirlediğimiz saat kavramı için iki farklı ölçüm bulunmaktadır; gerçek güneş zamanı ve ortalama güneş zamanı.

Ortalama güneş zamanı periyodik olarak ilerler ve sabit hızla devam eder. Tıpkı kolumuzdaki saatin kollarının sürekli aynı hızda ilerlemesi gibi... Öte yandan gerçek güneş zamanı değişkendir ve yılın herhangi bir gününde ortalama ile gerçek güneş zamanları arasında -20 ile +30 saniye kadar fark oluşabilir.

Günlük olarak üst üste eklenen bu farklar, yılın çeşitli zamanlarında 15 dakikayı aşan sapmalara sebep olabilir. Bu farklar 3 Kasım tarihinde 16 dakika 33 saniye gerçek güneş zamanı lehineyken, 12 Şubat dolaylarında 14 dakika 6 saniye aleyhinedir. 15 Nisan, 1 Eylül, 13 Haziran, 25 Aralık tarihlerinde ise fark neredeyse sıfırlanır. Yıl bazında hesaplama yapılırsa gerçek güneş zamanı ile ortalama güneş zamanı arasındaki fark sıfırdır yani sene içindeki sapmaların ortalaması 365 günde sıfırlanır.

Bu farkın sebebi dünyanın ekvatoral ve eliptik eksendeki eğilmesinden kaynaklanmaktadır. İşte bu noktada “Equation of Time” yani “Zaman Denklemi” komplikasyonuna sahip saatlerimiz, gerçek ve ortalama güneş zamanları arasındaki farklı bizlere aktarırlar.